1986 - Participatieve risicoanalyse voor ziekenhuispersoneel

Hoofdthema

Ergonomie

DiOVA heeft een lange traditie van praktijkgericht onderzoek op het gebied van de ergonomie. In de jaren '60 is fundamenteel onderzoek gefinancierd. Het werd uitgevoerd door het departement industriële psychologie van de ULB. In de jaren '70 is onderzocht op welke manier ergonomische kennis zou kunnen doordringen tot op de werkvloer.

Vanaf de jaren '80 zijn initiatieven genomen om te sensibiliseren, ervaring op te doen met analysemethoden, praktijkgerichte publicaties te verspreiden en interventies op het terrein te ondersteunen.

Subthema

Analysemethoden

In de loop van de jaren '80 is geëxperimenteerd met verschillende methoden voor het analyseren van de arbeidsomstandigheden. In Frankrijk zijn interessante observatiemethodenontwikkeld.

Voor de verzorgingssector is een hulpmiddel ontwikkeld voor een participatieve risicoanalyse. En er is ervaring opgedaan met een Nederlandse vragenlijst om de werk-en gezondheidsbeleving van werknemers in kaart te brengen.

Deze fiche stelt de handleiding voor die is opgesteld ter ondersteuning van een participatieve risicoanalyse in de verzorgingssector.

Timing

Afgewerkt 1986

Opdrachtgever

Instituut Verbetering Arbeidsvoorwaarden (IVA) (nu: DiOVA)

Onderzoeksteam

Dominique Sagehomme

Onderzoeksopzet

Het uitwerken van een praktisch hulpmiddel om de beroepsrisico's en de ongunstige arbeidsomstandigheden van het verzorgende personeel in ziekenhuizen op te sporen.

Resultaten

Het praktische hulpmiddel dat werd opgesteld bevat 10 rubrieken.

  1. De materiele arbeidsomgeving: ruimte, meubilair & materiaal, fysische omgeving.
  2. De beroepsrisico's: ongevalrisico's en beroepsziekten.
  3. De fysieke belasting: belastende houdingen en bewegingen.
  4. De mentale belasting: onduidelijkheid, geheugeninspanning, werkritme, nauwkeurigheid.
  5. De emotionele belasting: contacten met patiënten, familie, …
  6. De arbeidsrelaties: contacten met artsen, collega's, leiding, overleg, …
  7. De werkinhoud: autonomie, afwisseling, leermogelijkheden, bekwaamheden.
  8. De onzekerheden: verstoringen tijdens werk, toekomstonzekerheid.
  9. De uurroosters: regelmatige en onregelmatige werktijden en hun gevolgen voor de gezondheid, het beroeps-en gezinsleven.
  10. Het ziekenhuis als werkkring: formele en informele organisatie.

Elke rubriek is volgens een vast schema uitgewerkt.

  1. Een definitie of omschrijving van het behandelde thema.
  2. Enkele voorbeelden of illustraties van wat het thema in de praktijk betekent.
  3. Een theoretische duiding en inhoudelijke uitwerking van het thema.
  4. Een reeks begeleidende vragen of opdrachten aan de hand waarvan het personeel zich een idee kan vormen van de toestand van de arbeidsvoorwaarden in de eigen werksituatie.
  5. De brochure kende een ruime verspreiding. Ze is gebruikt in talrijke opleidingen en workshops over de arbeidsomstandigheden van het verplegende personeel en in participatieve risicoanalyses in ziekenhuizen.
    Er bestaat een Nederlandstalige en een Franstalige versie. Ze is ook in het Spaans vertaald.

De brochure kende een ruime verspreiding. Ze is gebruikt in talrijke opleidingen en workshops over de arbeidsomstandigheden van het verplegende personeel en in participatieve risicoanalyses in ziekenhuizen.
Er bestaat een Nederlandstalige en een Franstalige versie. Ze is ook in het Spaans vertaald.

Publicatie

Sagehomme, D. (1986). Voor betere arbeid. Handleiding voor de analyse van de arbeidsvoorwaarden van ziekenhuispersoneel. Brussel: NOVA.

Bijkomende inlichtingen

Indien u meer informatie wenst over dit onderzoek of de publicaties, neem dan contact op met de Directie van het Onderzoek over de Verbetering van de Arbeidsomstandigheden (DIOVA), E. Blerotstraat 1 - 1070 Brussel, alain.piette@werk.belgie.be.